एक दुर्मिळ ...
शेखर-संजीवनी सुरेश-स्मिता यांना भेटतात. मैत्री तशी नवी. दोनतीन महिन्यापूर्वीची. एकदा शेखर अँड को. सुरेश अँड को. ( को म्हणजे - Co - Company) यांना भेटतात. शेखर सहज विचारतो - मानकर अँड को. ला भेटायला आवडेल का? सुरेश 'हो, का नाही?' म्हणाला. शेखरने मला विचारले 'येउ का?'. मी म्हणालो - यावा की हो! का नाही?
बरोबर पंधरा मिनिटांनी गँग्स ऑफ मित्र घरी पोहचले. गप्पांचा पाऊस पडला - पुढच्या तास दोन तास. मजा येत होती कारण गप्पांमध्येविविधता होती. एक जण व्यापारी, एक मिलिटरीमधला कमांडिंग ऑफिसर आणि एक 'भटका'. मस्त कॉकटेल झाली होती. जेंव्हासंगीतावर गाडी घसरली तेंव्हा सुरेश मला विचारता झाला - मानकरा तुला 'अमुक तमुक गायक माहित आहे का? अरे फार सुंदर गातो...'. त्याने अमुक तमुक ची खूप स्तुती केली. मला ते गायक माहित नव्हते. पण उल्काला माहित नव्हते याचं आश्चर्य वाटलं - नासिकचाप्रतिथयश गायक उल्काला माहित नाही?! - हे झालं कसं बुवा - या विचारात असतांना - सुरेश म्हणाला - आपण 'अमुक तमुक चीमैफिल ठरवू का?' मी म्हटलं - मस्त आयडिया आहे. काही मदत लागली तर सांगा. किंवा माझ्या घरीच मैफिल करू. चाळीस पर्यंत श्रोतेबसू शकतील. …
हा विषय माझ्या करिता तेंव्हाच संपला होता. पंधरा दिवस गेले.
*श्री गुरुदेव दत्त जन्म दिवस - मार्गशीर्ष शके १९४३*
मी आणि उल्का सायंकाळी सात वाजून पाच मिनिटांनी सुरेशच्या घरी पोहचलो. पाच मिनिटे उशीर. बघतो तर काय - गायक तंबोरेलावून जणू श्रोत्यांची वाट पाहत होते. चेहरा अतिशय प्रसन्न. गुरुमाऊलीच्या चेहऱ्यावर जे हास्य विलसत असतं तेच गायकाच्याचेहऱ्यावर. 'अमुक तमुकचा' बाह्य रंग मला भावला. गायक महाशय प्रो-प्रोफेशनल दिसत नव्हते. अध्यात्मिक वाटत होते. सुरेशने होऊघातलेल्या खाजगी मैफिलीचे प्रयोजन आणि कारणमीमांसा केली. सुरेश सांगत होता - *पद्मविभूषण संगीतमार्तंड पंडित जसराजजीयांचे शिष्य पंडित प्रसादजी दुसाने (नासिक) यांच्या शास्त्रीय व भक्तिसंगीताच्या कार्यक्रमात आपले स्वागत. चला तर 'एक अध्यात्मिकसांगितिक प्रवास' करू*
पुढचा प्रवास कसा झाला? काय सांगू. अवघ्या १० जाणकार श्रोत्यांसमोर सादर होणारी कला 'दिवान-ए-खास' झाली. धर्मसंगीताचाआनंद गायक आणि श्रोते 'एक' होऊन घेत होते. अभंग 'सुरावटीने' सजवले जात होते. अभंगवाणी - अहाहाहा. मराठी आणि संस्कृतउच्चार - अतिशय उत्तम आणि स्पष्ट. आम्हांला गाणं नीट समजावं म्हणून 'चीजा' पंडितजी नीट समजावून सांगत होते. गायनात एक'सहजता' होती. कुठेही 'अट्टाहास' नव्हता. मी तर त्यांच्या अगदी समोर बसलो होतो ... त्यामुळे आणखी 'जवळीक' साधली गेली. जेंव्हापंडितजींनी विचारलं ' कोणाला काही ऐकायचं आहे ?'. मी लगेच म्हणालो - 'देवा ते जसराजांचं 'ओम नमो भगवते' ऐकवा ना'. त्यावरत्यांनी आपले दोन हात दोन कानावर नेले अन म्हणाले - ऐकवतो. गुरुविषयी लीनतेची भावना ओतप्रोत भरलेली होती. वातावरणात'अध्यात्म' गच्च भरलेलं होतं. शेवटी दत्ताची आरती झाली. दुधाचा प्रसाद आणि राजगिरा वड्या यासह मैफिलीची सांगता झाली. गप्पांमध्ये पंडितजी सांगत होते - गेले पाच सात वर्षांपासून ते गोवर्धन (नासिक) येथे हेमाडपंथी दत्त मंदिरात सकाळी चार ते सात 'गायनसेवा' देत आहे.
अशा मैफिली हल्ली 'दुर्मिळ' झाल्या आहे.
आम्हीं जेंव्हा घराकडे निघालो तेंव्हा मंत्रमुग्ध, सुरमुग्ध झालेलो होतो. उल्काला मी विचारले - एव्हढा मोठा गायक 'नासिकला' कसामाहित नाही? एव्हढा कसा हा प्रसिद्धीपरान्मुख? उल्का म्हणाली - मी विचारलं सुरेशला या बद्दल. सुरेश म्हणाला - *जेंव्हा पंडितजसराज्यांच्या शिष्यत्वासाठी श्री दुसाने गेले होते तेंव्हा पंडित जसराज यांनी विचारलं की ' तुला गायक व्हायचं की साधक ?'. श्री दुसानेयांनी उत्तर दिले - साधक.*
म्हणून पंडित दुसाने जगाला माहित नाही. पण गुरुदेव दत्तांना माहित आहे. पंडित दुसाने - एक दुर्मिळ व्यक्तिमत्व - अफाट साधक. गाण्याची एक झलक पाठवत आहे.
गुरुदेव दत्त. 'तेरी महिमा
Post a Comment