चिमलगी - classical

 It was too(ooo) classical 

मला गाण्यातलं काही(ही) कळत नाही. तरीही मी गाण्याच्या कार्यक्रमांना जातो. काहीतरी वेगळं घडत असतं असं जाणवतं. कधी कधीअसंही वाटतं की 'काळ आणि वेळ' इथेच थांबावा. पण तसं होत नाही. कारण 'सुरवात' झाली की 'विस्तार' होतो. आणि द्रुत लयीत गाणंगेलं की मी समजतो, आता हे 'संपणार'. 

हे असं असलं तरी मला गाण्याची 'सुरवात' खूप आवडते, जेंव्हा गायक एकटाच गात असतो, सूर लागतोय की नाही याचा अंदाज घेतोआणि पुढे सरकतो ... नंतर तबलेवाला त्याला 'जॉइन' होतो. इथेच मला शुद्ध (pure) आणि कुमारी (virgin) स्वर सापडतात. उदाहरणार्थपंडित जसराज पहिल्या दहा पळांमध्ये खर्ज लावून मोकळे होतात, सभा जिंकतात. परवीन सुलताना बद्दल काय सांगू ... कौशकी ... सगळंच अदभूत. या वेळी सभागृह पूर्ण शांत असतं. नव्या अनुभवास सामोरं जाण्याची तयारी. तर कलाकार बहुदा 'अशांत' असावा. सुराच्या शोधात. आज 'सापडतो का ?' या विवंचनेत. विद्वान मानकर म्हणतात - mind must be agitated. Search for new is perpetual. तरच 'निर्मिती' होते. सर्जनशीलता .... पहिल्या दोन तीन मिनिटात 'कलाकार आणि श्रोते यांचा योग होतो'. हेच ते मेडिटेशन, चिंतन. हाच तो स्वर्ग का? असाही प्रश्न पडतो. माझे कान गेल्या वीस पंचवीस  वर्षात तयार झाले हे नक्की. सवाई गंधर्व झिंदाबाद. त्याव्यक्तिरिक्त 'इतर' कार्यक्रम ...

विस्तार - इथे माझं जरा लक्ष विचलित होतं - सगळंच 'संथ' लयीत. मजा नाही. मग मी 'द्रुत' ची वाट पाहतो. इथे मात्र 'कलाकुसर' आनंददायी असते. 

आजही कुर्तकोटी मध्ये संजिव चिमलगी* यांचं गायन होतं. अप्रतिम. पूर्ण तयारी. आवाज घोटीव. मी नेहमीप्रमाणे 'सुरवातीकडे' लक्ष देतहोतो. आणि सुरवात दमदार झाली. सूर सापडला. दोन तास कसे गेले ....

It was too classical. ‘सुरवात' मी कॅमेरात टिपली आहे .. आठ मिनिटे ... नंतर तबला आला ...

* संजीव चिमलगी एक भारतीय हिंदुस्तानी गायक हैं। वह सी आर व्यास के शिष्य हैं। उनका संगीत किराना घराना की आवाज संस्कृतिऔर साथ ही ग्वालियर घराना / आगरा घराना के बैंडिश उन्मुख गायन को दर्शाता है।