दिंडी : दोनच प्रश्न

 *दिंडी : दोनच प्रश्न*

माझ्यासारखा सोफेस्टीकेटेड (?!) माणूस दिंडीत सामील होतोय याचं बहुसंख्य लोकांना आश्चर्य वाटलं. काहींना काळजी वाटली कीयाचं 'कसं' होणार.

*प्रश्न पहिला*

नेमकं सांगायचं तर प्रश्न होता की 'हा दररोज कुठे आणि कसं करणार?'. काहींनी मला फोन केले. वरवर कौतुक केले - छान, लै भारी, तू सहज वारी पूर्ण करशील, काळजी घे - असे उद्गार बाहेर पडले की 'खदखदणारा प्रश्न बाहेर येत असे'.

*'शी शु चं कसं रे ?'*

मी - शी शु करणार ना.

*'ते माहित आहे रे. कुठे करणार ?'*

मी - अरे होल वावर इज अवर. कुठेही बसायचं. उरकून घ्यायचं. शेतात, रस्त्याच्या बाजूला - झुडुपात. 

*'धुण्याचं कसं?'*

मी - शी धुणार ना! मी नेहमी दीड दोन लिटर पाणी जवळ ठेवतो. रस्त्यावर कायम रिफील करत राहायचं. खूप टँकर असतात पाणीवाटपासाठी. काही लोक अंघोळी सुद्धा करतात. 

*'तुला हे सर्व अवघड नाही वाटत? म्हणजे लाज ...?*

मी - अरे मी जगावेगळं काहीही करत नाही. प्राप्त परिस्थितीत इतर लोक जसं सामोरं जातात तसंच मी ही जातो अन विषय संपवतो. आम्हीं जेव्हां हिमालयात ट्रेकिंग ला तेथेही असाच प्रकार. आता 'लाज बद्दल'. अरे 'कार्य' करतांना कोणीही आपल्याकडे बघत नाही. 

*तुला बरं जमतं बाबा हे*

मी - तुला गंमत सांगतो जी मी इतर बॅकपॅकर कडून शिकली आहे. सकाळी काही 'अडचणी' असतील तर आम्हीं मित्र प्रातर्विधी आणिसकाळची अंघोळ रात्री झोपण्याआधी उरकून घेतो. So we are actually ahead of time. 

*भारी. लगे रहो भाई*

(वाचक मंडळी - एक सांगतो. आम्हीं सर्व वारकरी मुक्कामाच्या ठिकाणी जेव्हां पोहचतो तेव्हां शरीर धर्मासाठी महिलांना प्राधान्य दिलंजातं. त्या स्वतःसाठी एक दिशा ठरवतात आणि कर्मे उरकतात. मग पुरुष मंडळी विरुद्ध दिशेला कूच करतात. न बोलता सर्व होत असतं. रात्री अपरात्री जायचं असेल तर एकमेकांना 'कंपनी' दिली जाते.)

------------------------

*प्रश्न दुसरा*

घराबाहेर पडलं की बहुसंख्य सामान्य प्रवाश्याला 'जेवायचं काय अन कुठे' अशी भ्रांत असते. 'जे मिळेल ते खायचं अन पुढे जायचं' अशी तडजोडीची भूमिका आपण घेत नाही आणि संपूर्ण प्रवासात व्याधी ग्रस्त होतो. मी दिंडीत जाणार हे ऐकल्यावर बऱ्याच जणांनीप्रश्न केला - जेवायचं कसं करणार. माझं उत्तर - मी जे अकराशे रुपये भरले आहे त्यात जेवण, नाश्ता आणि राहणं आलं. जे मिळेल तेखाणार आणि पुढे जाणार असा साधा हिशेब. 

मंडळी कोणत्याही दिंडीत खाण्याची अजिबात आबाळ होत नाही. दिंडीचा मालक जेव्हढं चांगलं देता येईल तेव्हढं देण्याचा प्रयत्नकरतात. रोज एकदा तरी गोड मिळतं. लापशी, लाडू, गुलाबजाम, जिलेबी. आमच्या दिंडीतील ४१ जेवणांपैकी ४० जेवणं स्पॉन्सर होती. प्रत्येक दिंडीबरोबर जेवणाकरिता लागणारा शिधा असतो आणि उपकरणं असतात. दिवसातून दोनदा आचारी जेवण तयार करतात. दिंडीतील महिला मेंबर्स पोळ्या आणि भाकरीची करायची जबादारी घेतात तर वाढणं हा प्रकार पुरुष. 

दुपारचं जेवण हा मला आवडणारा सर्वात मोठा इव्हेंट. एक तर भूक लागलेली असते. भुकेपोटी सर्व गोड. मी जेवायला बसायच्या आधीस्वयंपाकाच्या ठिकाणी चक्कर मारतो. सर्व वास नाकात भरतो. आजच्या 'उदर भरणाची' कल्पना करतो. *मग कोणीतरी मला आवताणदेतं - माउली मानकर घ्या जेवून म्हंजी आम्हांला वाढायला याल. आजचं जेवण बघा.* हे ऐकल्यावर इतकं बरं वाटतं की जेवणा अगोदरपोट भरतं. क्षणासाठी भेटलेले लोक 'एकरूप' होतात. 

मालक बळीराम पंगतीतून चक्कर मारणार - म्हणणार - अय भाकरवडी, इकडं ये, इथं वाढ. किंवा ए पोरा, भजी आण. नंतर जो'अन्नदान' करतो त्याचा गौरव होतो. तोही एक चक्कर मारतो अन आग्रह करतो. एकंदरीत 'दुपारचं जेवण' हाही मोठा उत्सव असतो. दिंडीत कधीही अन्न कमी पडत नाही कारण पदार्थ संपत आला असं वाटलं की लगेच मोठं भांड चुलीवर. 

भुकेला अन्नाची आहूती देणे म्हणजे यज्ञकर्म. पोटाची खळगी भरणे नव्हे. जो अग्नी जठरात प्रज्वलीत झाला आहे त्याला अन्नाची आहुतीदेणे. अन्न हे पूर्ण ब्रह्म आहे. ते पुढ्यात आल्यावर प्रार्थना करावी- ‘तुझी आहुती माझ्यातील अग्नीनारायणाला देत आहे. हे ब्रह्मा, मी तुलानमस्कार करतो. मला पूर्णत्व बहाल कर. या अन्नामुळे माझ्यात सकारात्मक ऊर्जा येऊ दे’…

जेवतांना समाधानी असणं फार गरजेचं आहे. दिंडीत सर्वांबरोबर जेवतांना मजा येते. उगाच नाकं मुरुडू नये. चिकित्सा करू नये. उष्टं टाकूनये. 

*मित्रांनो, मला प्रश्न पडतच नाही. भेटेल त्या मातीला थेंबाने रुजवायचे, तिथेच रुजायचे आणि तेथेच विलीन व्हायचे. उन्नत भावनांचारियाज चालू ठेवायचा.*